وب اپليکيشنهاي پيش رونده واجد ويژگيها زير هستند:
پيش رونده (قابل استفاده در هر دستگاه و سيستمعامل): يک وب اپليکيشن پيش رونده فارغ از نوع مرورگر و نوع دستگاه، براي تمام کاربران قابل استفاده است.
قابل جستجو: از آنجايي که وب اپليکيشنهاي پيش رونده در واقع يک وبسايت محسوب ميشوند، از طريق موتورهاي جستجو قابل يافتن هستند. اين خصوصيت، يک برتري قابل توجه آنها بر اپليکيشنهاي بومي است.
قابل پيونددهي (لينکدهي): وب اپليکيشنهاي پيش رونده برخلاف اپليکيشنهاي بومي نيازي به طي کردن مراحل پيچيدهي دانلود و نصب ندارند و اشتراکگذاري آنها از طريق يک نشاني وب (URL) به راحتي امکانپذير است.
انعطافپذير: رابط کاربري وب اپليکيشنهاي پيش رونده خود را با هر نوع فرم فکتور اعم از موبايل و دسکتاپ و هر نوع اندازهي نمايشگر تطبيق ميدهد.
ظاهر اپليکيشنوار: يک اپليکيشن پيش رونده شباهت بيبديلي به اپليکيشنهاي بومي دارد، از رابط کاربري مشابه آنها استفاده ميکند و مسيريابي در آنها تفاوتي با اپليکيشنهاي معمولي ندارد.
بينياز از اتصال اينترنت: وب اپليکيشنهاي پيش رونده در صورت ضعف اتصال اينترنت يا حتي به صورت آفلاين نيز قابل استفاده هستند.
درگير کردن کاربر: احتمال آنکه کاربران اپليکيشنهاي موبايل مجددا از اپليکيشنهاي خود استفاده کنند بيشتر از احتمال مراجعهي مجدد به يک وبسايت است. وب اپليکيشنهاي پيش رونده با استفاده از ويژگيهايي نظير اعلانهاي سمت سرور (Push Notification)، اين ضعف را جبران کردهاند.
قابل نصب: وب اپليکيشنهاي پيش رونده را ميتوان همانند اپليکيشنهاي بومي نصب و آيکون آنها را به صفحهي خانگي و حتي کشوي اپليکيشنها اضافه کرد؛ با اين تفاوت که دسترسي به آنها بينياز از دردسرهاي جستجو در فروشگاههاي اپليکيشن است. اين ويژگي استفاده از آنها را به شدت آسان ميکند.
بهروز بودن: در حالي که اپليکيشنهاي بومي نيازمند بهروزرساني از طريق فروشگاههاي نرمافزاري هستند، وب اپليکيشنهاي پيش رونده به لطف فرآيند بهروزرساني سرويس ورکر، هميشه به آخرين نسخه، بهروز هستند و هنگامي که محتواي جديد منتشر شود و کاربر به اينترنت متصل باشد، آن محتوا بلافاصله در دسترس کاربر قرار ميگيرد.
ايمن: از آنجايي که وب اپليکيشنهاي پيش رونده در بستر HTTPS قرار دارند، از مخاطرات امنيتي در امان هستند.
وب اپليکيشنهاي پيش رونده از چه فناوريهايي استفاده ميکنند
رشد برخي از فناوريهاي جديد وب در سالهاي اخير، به توسعهي وب اپليکيشنهاي پيش رونده کمک زيادي کرده است. در اينجا بهصورت مختصر به شرح برخي از مهمترين فناوريهاي بهکار رفته در وب اپليکيشنهاي پيش رونده ميپردازيم.
اعلانهاي سمت سرور (Push Notification)
اين نوع اعلانها که به صورت تحتالفظي به «اطلاعرساني از طريق فشار» ترجمه ميشوند؛ در واقع نوعي اعلان است که از سمت سرور يا اپليکيشن به سمت کاربر ارسال ميشود و به وي امکان ميدهد از بهروزرسانيهاي وبسايتهاي مورد علاقهي خود به موقع مطلع شود. حتما براي شما هم پيش آمده است که پس از بازديد از يک وبسايت، پيغامي کوچک زير نوار آدرس مشاهده کردهايد که از شما درخواست ميکند اعلانهاي سمت سرور را فعال کنيد. اين ويژگي به صاحبان وبسايت امکان ميدهد تا با مخاطبان و کاربران در ارتباط مداوم باشند و آنها را از آخرين تغييرات خود باخبر کنند.
وباپليکيشنهاي پيش رونده با بهرهگيري از اين قابليت ميتوانند همانند اپليکيشنهاي بومي کاربر را از تغييرات برنامه مطلع کنند. ويژگي مثبت اعلانهاي سمت سرور اين است که امکان نمايش آنها حتي در صورت بسته بودن مرورگر نيز همچنان وجود دارد. رابط برنامهنويسي اعلانهاي سمت سرور در حال حاضر توسط اکثر مرورگرها از جمله کروم، فايرفاکس اوپرا، اج و مرورگر سامسونگ پشتيباني ميشود.
سرويس ورکرها
اپليکيشنهاي بومي موبايل به بهاي اشغال حافظهي داخلي و فقدان بهروزرساني لحظهاي، عملکردي بينقص و سريع ارائه ميدهند. در طرف مقابل، وب اپليکشنهاي سنتي نيز از مشکلات قابل توجهي نظير فقدان قابليت اجراي کامپايل در کنار وابستگي به اتصال غيرپايدار و بالقوه ضعيف اينترنت رنج ميبرند. سرويس ورکرها قصد دارند ويژگيهاي مثبت اين دو گروه از اپليکيشنها را با يکديگر ادغام کنند و در قالب وب اپليکيشنهاي پيش رونده ارائه دهند.
سرويس ورکر از نظر فني اسکريپتي است که مروگر آن را به صورت مجزا از صفحهي وب در پسزمينه اجرا ميکند و قابليتهايي را که نيازمند صفحهي وب يا تعامل کاربر نيستند، نظير اعلانهاي سمت سرور و همگامسازي پسزمينه را امکانپذير ميکند.
معماري پوسته اپليکيشنبرخي از وب اپليکيشنهاي پيش رونده از يک رويکرد معماري به نام الگوي پوستهي اپليکيشن استفاده ميکنند. سرويس ورکرها به منظور بارگذاري سريع، رابط کاربري اوليه يا پوستهي طراحي وب واکنشگراي وب اپليکيشن را درون خود ذخيره ميکنند. اين پوسته، يک چارچوب ثابت اوليه، يک لايه يا معماري را فراهم ميکند که محتوا ميتواند به طور مداوم و به صورت پويا درون آن بارگذاري شود. اين ويژگي، در نهايت به کاربران امکان ميدهد تا فارغ از نوع اتصال اينترنت و سرعت آن، از اپليکيشن استفاده کنند. از نظر فني، اين پوسته يک بستهي کد است که به صورت محلي در کش مرورگر دستگاه ذخيره ميشود.
وضعيت پشتيباني از وب اپليکيشنهاي پيش رونده
در حال حاضر، امکان استفاده از وب اپليکيشنهاي پيش رونده در سيستمعاملهاي اندرويد و ويندوز وجود دارد. سيستمعامل گوگل در حال حاضر با وب اپليکيشنهاي پيش رونده همانند اپليکيشنهاي بومي رفتار ميکند و امکان نصب آنها را از طريق مرورگر کروم فراهم کرده است. هرچند تعداد اين اپليکيشنها هنوز در مقايسه با اپليکيشنهاي بومي اندک است؛ اما هماکنون ميتوانيد برخي از آنها را با استفاده از مرور کروم در گوشي اندرويدي يا کامپيوتر ويندوزي خود امتحان کنيد. يک نمونهي خوب از وب اپليکيشنهاي پيش رونده نسخهي تحت وب پيامرسان تلگرام است که براي دسترسي به آن بايد به نشاني web.telegram.org مراجعه کنيد، در صورتي که از کروم استفاده کنيد، ميتواند با لمس گزينهي Add to Homescreen در مرورگر، نسخهي تحت وب تلگرام را به صفحهي خانگي گوشي يا دسکتاپ کامپيوتر خود اضافه کنيد.
در اين حالت، در استفادههاي بعدي از اين پيامرسان ديگر نيازي به مراجعهي مجدد به مرورگر نخواهيد داشت. يکي ديگر از وب اپليکيشنهاي مطرح، اپليکيشن توييتر لايت است که در واقع نسخهي سبک اپليکيشن اين شبکهي اجتماعي محسوب ميشود و بر پايهي فناوريهاي مدرن وب توسعه داده شده است. توييتر لايت هم در اندرويد و هم ويندوز قابل دسترسي و نصب همانند يک اپليکيشن بومي است. براي استفاده از اين اپليکيشن و کسب اطلاعات بيشتر دربارهي آن ميتوانيد به نشاني
lite.twitter.com مراجعه کنيد. گوگل علاوه بر اندرويد، قصد پشتيباني از وب اپليکيشنهاي پيش رونده در سيستمعامل دسکتاپ خود را نيز دارد. براساس گزارشها، اين شرکت پشتيباني از اپليکيشنهاي وب استور کروم را تا نيمهي سال جاري ميلادي به طور کامل قطع و آنها را با وب اپليکيشنهاي پيش رونده جايگزين خواهد کرد.
علاوه بر گوگل، مايکروسافت نيز قدمهاي بزرگي براي پشتيباني از وب اپليکيشنهاي پيش رونده برداشته است. مايکروسافت در ابتدا براي تبديل اپليکيشنهاي وب به ويندوز، همانند گوگل اقدام به توسعهي برنامهاي به نام «پروژهي وستمينستر» کرده بود؛ اما پس از مدتي اين پروژهي خود را با وب اپليکيشنهاي پيش رونده گوگل پيوند داد.
در حال حاضر، هر دو شرکت از استاندارهاي مشابه براي وب اپليکيشنهاي پيش رونده پيروي ميکنند. سرويس ورکرها به همراه آخرين نسخهي ويندوز معرفي شدند و اين سيستمعامل (نهتنها مرورگر اج، بلکه کل سيستمعامل) بهزودي و با انتشار بهروزرساني رداستون ۴ در ماه آوريل پيشرو از وباپليکيشنهاي پيش رونده همانند اپليکيشنهاي بومي ويندوز پشتيباني خواهد کرد. وب اپليکيشنهاي پيش رونده در ويندوز از قابليتهاي پلتفرم ويندوز يونيورسال نظير يکپارچگي کورتانا، اعلانها و کاشيهاي زنده نيز بهرهمند ميشوند و از طريق استور مايکروسافت توزيع خواهند شد. علاوه بر اين، همانند اندرويد، امکان تمايز آنها با اپليکيشنهاي بومي وجود خواهد داشت.
از آنجايي که ويندوز ۱۰ با وب اپليکيشنهاي پيش رونده همانند اپليکيشنهاي بومي رفتار خواهد کرد، احتمال ميرود که دستگاه موبايل تاشوي مايکروسافت که مدتها شايعات آن بر سر زبانها است و تمام ديگر دستگاههاي ويندوزي که سيستمعامل «ويندوز کور اس» را اجرا خواهند کرد، از مزاياي وب اپليکيشنهاي پيش رونده، به خصوص تطبيقپذيري آنها با هر نوع اندازهي نمايشگر بهرهمند شوند. اين مسئله ميتواند نقطه ضعف سيستمعامل مايکروسافت در کمبود نرمافزار را جبران کند و برخلاف ويندوز موبايل، سرنوشت متفاوتي را براي دستگاه موبايل بعدي ردمونديها رقم بزند.
کوپرتينونشينها معمولا ديرتر از باقي شرکتها از برخي از فناوريهاي جديد استقبال ميکنند و حتي برخي منتقدان مدعي شدهاند که اين شرکت هرگز از وب اپليکيشنهاي پيش رونده پشتيباني نخواهد کرد. اما، اخيرا گمانهزنيهايي مبني بر پشتيباني اپل از وب اپليکيشنهاي پيش رونده مطرح شده است. با اين حال، اگر اين شرکت چنين تصميمي بگيرد، احتمال ميرود بدون همکاري با مايکروسافت و گوگل بر سر استاندارهاي مشترک اين کار را انجام دهد.
انتظار ميرود در سال پيشروي ميلادي شاهد رشد وب اپليکيشنهاي پيش رونده و توجه بيش از پيش شرکتها به آنها باشيم. به احتمال فراوان هر سه شرکت نامبرده در رويدادهاي اختصاصي خود (کنفرانس بيلد مايکروسافت، کنفرانس I/O گوگل و کنفرانس جهاني توسعهدهندگان اپل) از برنامههاي آتي خود براي وب اپليکيشنهاي پيش رونده رونمايي کنند.
جمعبنديوب اپليکيشنهاي پيش رونده هنوز در دوران اوليهي تکامل بهسر ميبرند و براي محکم کردن جاي پاي خود راه درازي در پيش دارند. آنها جايگزين اپليکيشنهاي بومي نخواهند شد؛ با اين حال از ظرفيت فوقالعادهاي براي تکامل نحوهي توسعه و استفاده از اپليکيشنهاي امروزي برخوردارند و ميزان نفوذ و همهگيري آنها به استقبال توسعهدهندگان و البته کاربران بستگي دارد. در مجموع براي قضاوت در مورد آيندهي آنها هنوز کمي زود است؛ اما در سال پيشرو حتما خبرهاي بيشتري از آنها خواهيم شنيد.